Alle sessies

Vanuit Europa en ook vanuit de Rijksoverheid wordt digitalisering aangeduid als een niet te negeren ontwikkeling die iedereen raakt en waar iedereen aan kan bijdragen. Een ontwikkeling die door het coronavirus in een enorme versnelling is gekomen.

De snelle ontwikkelingen in de cloudtechnologie hebben grote gevolgen voor de ontwikkeling en organisatie van informatietechnologie bij overheden.

Naarmate de Nederlandse samenleving verder digitaliseert, groeit ook de maatschappelijke impact van technologie. Vraagstukken over privacy, veiligheid en compliance, en in toenemende mate ook de ethische implicaties van kunstmatige intelligentie, algoritmes en de explosie aan data, worden daarmee steeds complexer.

De tijdelijke commissie Digitale toekomst die in mei van dit jaar haar eindrapport presenteerde had als opdracht te onderzoeken hoe de Tweede Kamer meer grip kan krijgen op het onderwerp digitalisering.

In deze sessie willen we jou inspireren met twee verschillende cases rondom de cloud. We gaan het hebben over de digitale transformatie van Koningsdag en over het cloud-traject van de dienst Belastingen Amsterdam. Twee totaal verschillende verhalen, maar wat ze gemeen hebben, is de grote uitdagingen die werken in de cloud met zich mee brengt. Waar gaan we het precies over hebben?

Bij alle overheidsinnovaties komt cloud om de hoek kijken. Of het nu gaat om toepassingen met kunstmatige intelligentie (AI), automatisering van kantoorruimte, werken op afstand: je hebt te maken met diensten in de cloud.

Digitale diensten aan inwoners zijn op dit moment volop in ontwikkeling. Maar i-Besturen gaat echter een stap verder dan het (kunnen) leveren van deze diensten. Online opbouw van beleid of virtueel besturen vragen in 2020 om lef en visie.

Hoe kunnen gemeenten lokale ondernemers helpen om hun cyberweerbaarheid te verhogen? Om deze vraag te beantwoorden heeft het Digital Trust Center (DTC) samen met diverse gemeenten een toolkit samengesteld.

Een realistische begroting is een essentieel instrument om tot een aanvaardbare slaagkans van projecten te komen. Als je met onrealistische verwachtingen aan een project begint, is er een grote kans dat er forse tot zeer forse overschrijdingen komen qua uren, geld en doorlooptijd én een tegenvallende kwaliteit.

In coronatijden loopt de werkloosheid flink op, en vanuit de overheid worden verschillende werkzoekenden via verschillende loketten geholpen: in een sociaal plan, door de gemeente of het UWV.

Het integreren van locatiegegevens met kernprocessen wordt steeds belangrijker. Van het delen van informatie tussen afdelingen, het beheren van middelen op afstand, tot het verbinden en communiceren met burgers, locatie-intelligentie is nodig voor informatiegestuurde activiteiten en op feiten gebaseerde besluitvorming.

Hoe hebben we tijdens COVID-19 burgerparticipatie laten voortbestaan en wat kunnen we daar blijvend voor profijt van hebben?

De COVID-19 crisis leidt tot onzekerheden en uitdagingen voor iedereen. Naast de enorme invloed op ons persoonlijke leven en zorgen over gezondheid, zien we dat de maatschappij en de economie getest worden op flexibiliteit en weerstandsvermogen.

Het doel van deze City Deal is om bij te dragen aan de preventieve aanpak van ondermijnende criminaliteit op de thema’s vastgoed en drugs.

Vier bestuurlijke kopstukken uit het zorg-, onderwijs-, veiligheids- en overheidsdomein in een open en eerlijk gesprek over hun uitdagingen tijdens de COVID-19 pandemie.

In deze sessie bespreken Rokesh Jankie en Arjan el Fassed (Google) technologie en beleidspunten voor het bouwen van een solide datagestuurde basis om de gemeenschap beter van dienst te zijn.

GAIA-X is een cloudinitiatief van de Duitse en Franse overheid, maar ook een initiatief waarin de Europese Commissie flink in heeft geïnvesteerd.

Discussie vanuit Capgemini naar aanleiding van het nieuwste Trend in Veiligheid-rapport, over digitale ontwikkelingen in het veiligheidsdomein.

Verduurzaming vraagt om initiatieven van onderop. Juist de persoonlijke keuzes die mensen zelf maken kunnen een enorme impact hebben op duurzaamheid. Maar mensen kunnen dat vaak niet alleen.

De Algemene Rekenkamer gaat met de CISO van het ministerie van Financiën en u, in de (virtuele) zaal, in gesprek over digitale veiligheid.

Leidinggeven in deze uitdagende tijd waarin alles continu en in een hoog tempo in beweging is, vraagt heel veel van ons management. Nieuwe inzichten, lef maar vooral visie en voorbeeldgedrag. En wanneer je dat allemaal in de juiste mix in gang hebt gezet rijst de vraag: hoe meet ik nu succes? Want vooruitgang geeft ons energie en ruimte om verder te innoveren op nieuw ingeslagen routes.

In de coronacrisis heeft het vermogen van overheidsinstellingen om de missie en dienstverlening aanzienlijk te verbeteren, een nieuwe urgentie gekregen.

De samenwerking tussen markt en overheid bij het inrichten, beheer en onderhoud van de gemeentelijke informatievoorziening is essentieel maar niet vanzelfsprekend. Er is sprake van een sterke onderlinge afhankelijkheid en een lange historie.

Het belang hiervan werd opnieuw benadrukt in het ongevraagd advies dat de Raad van State afgelopen juni uitbracht. (“Uitleggen wat de overheid doet en waarom ze doet wat ze doet: het is belangrijker dan ooit… steeds spitst het debat zich op de vragen toe, wat is de relevante informatie en is deze voor iedereen beschikbaar?” aldus de openingszinnen van het advies.)

Te vaak wordt gedacht dat er een spanning is tussen ICT en duurzaamheid. Dat een groeiende inzet van ICT en data vooral leidt tot meer stroomgebruik, meer vervuiling en meer CO2-uitstoot. Maar er hoeft geen tegenstelling te zijn. Ton Backx, hoogleraar Electrotechniek en voormalig directeur van het Fotonica-instituut, neemt ons mee in hoe technologie juist kan bijdragen aan duurzame ICT.

Dát ethiek van groot belang is in de digitale transitie, is inmiddels bekend, maar het blijft vaak een abstract verhaal. Enkele ethische vraagstukken in onze samenleving zijn nader geconcretiseerd en hebben de afgelopen decennia in de vorm van privacybescherming, het verbod van discriminatie en de bescherming van persoonsgegevens hun neerslag gevonden in de Grondwet, in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) en in de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).

De afgelopen jaren was ICTU regelmatig betrokken bij projecten van overheidsorganisaties die datagedreven willen werken. Het bleek niet altijd mogelijk om deze werkwijze duurzaam in de organisatie te verankeren.

Artificial Intelligence wordt vaak neergezet als een revolutie. De techniek erachter is zeker revolutionair. Maar wat veel belangrijker is, is dat we door AI de functionele kant van software fundamenteel anders gaan benaderen.

‘Er is een enorm tekort aan mensen met verstand van IT. Dit terwijl IT in het hart van het beleid zit en we deze hard nodig hebben voor onze maatschappelijke opgaven. Dure externe mensen inhuren is niet de oplossing. Op de lange termijn hebben we veel meer aan IT-talent. Het is zaak om nu hierin te investeren, omdat we uiteindelijk niet zonder kunnen.’

Op 6 juni 2019 ontdekte de gemeente Lochem dat haar ICT-systeem gehackt was. Uit onderzoek blijkt niet dat bij de hack op de gemeente persoonsgegevens van inwoners bekeken, gestolen of gewijzigd zijn. Wel blijkt uit hun aanpak dat de dader(s) heel geraffineerd te werk zijn gegaan.

De impact van de uitbraak van het coronavirus en de daaropvolgende maandenlange intelligente lockdown is enorm. Op gewenste afstand, maar toch volop verbonden met elkaar doorlopen we sindsdien de 3R fases van de wereldwijde pandemie – Respond, Rebound, Reinvent. We weten inmiddels dat elke fase ongekende uitdagingen met zich meebrengt.

De gebruikelijke files in de spitstreinen staan: er was moeilijk aan te ontkomen, maar er viel mee te leven. Weggebruik en gebruik van het openbaar vervoer liet zich altijd redelijk voorspellen aan de hand van uitgewerkte modellen. Tot de coronacrisis!

‘Door de coronacrisis heeft digitalisering noodgedwongen een sprong gemaakt. Kansen en risico’s van de digitale samenleving worden uitvergroot.’ Dat staat in het manifest ‘Dichterbij door digitalisering’ dat donderdag 20 augustus naar de Tweede kamer is gestuurd. Raymond Knops, Franc Weerwind en Jan van Ginkel praten er over onder leiding van Marcel Thaens.

Digitale ontwikkelingen bieden nieuwe mogelijkheden en roepen vaak ethische vragen op. Waarvoor mag je data gebruiken? Mag je mensen volgen met camera’s? Onder welke voorwaarden mag AI beleidsuitvoering ondersteunen? Kunnen we op algoritmes vertrouwen? Wat betekent het gebruik van smartphones voor het democratisch proces?

Digitaal, maar toch super persoonlijk; gemeenten werken samen met Fintechfirma Buddy Payment om ondersteuning en empowerment digitaal en schaalbaar te maken. Deze oplossingen moeten voor financieel weerbare inwoners zorgen en voorkomen dat die inwoners in de schulden terechtkomen.

De 5G-veiling is net afgerond en de aanbieders van mobiele telecomnetwerken hebben de netwerken geactiveerd. In de komende tijd wordt er hard gewerkt om landelijke dekking in Nederland te krijgen voor 5G. Tegelijkertijd komt er een nieuwe Telecommunicatiewet die het eenvoudiger moet maken om 5G uit te rollen. Voor bestuurders betekent dit dat er drie uitdagingen op hun afkomen:

De overheid moet zich zo organiseren, dat ze structureel aansluit op technologische ontwikkelingen. Technologische ontwikkelingen volgen elkaar immers razendsnel op. Dat geldt voor technologieën die onder de noemer van ‘digitalisering’ vallen, maar ook voor zaken als DNA-modificatie en Quantum technologie.

Lie Junius geeft een overzicht van de belangrijkste politieke, sociale, technologische en economische trends – en wat deze betekenen voor regeringen die hun digitale strategieën ontwikkelen.

Dienstverlening aan inwoners wordt vaak vormgegeven vanuit wettelijke kaders en de systeemwereld. Voor een grote groep mensen geldt dat hun vraag of probleem niet past in zo’n gestandaardiseerd systeem. Zijn lokale fysieke lokketten dé oplossing?

Hoogleraar Marijn Janssen van de TUDelft zal een international overzicht geven van ontwikkelingen op het gebied van digitale overheid. Hij wordt daarin bijgestaan door Sanne Giesen van ICTU, die internationaal onderzoek heeft gedaan naar egovernment visies.

Gezien onze afhankelijkheid van cyberspace is veiligheid hierin een centraal thema geworden. Maar wat bedoelen we precies wanneer we praten over veiligheid en cyberspace? Gaat het dan over statelijke actoren die de geheimen van andere staten ontfutselen? Over criminelen die ouderen oplichten? Hoogleraar Bibi van den Berg praat ons bij.

Eén van de uitgangspunten van overheidscommunicatie is dat de overheid, ongeacht het kanaal of medium, herkenbaar is als afzender.

Het is belangrijk mee te doen in de samenleving, zowel op het sociale vlak als op het vlak van financiële zelfredzaamheid. Uit onderzoek blijkt dat parttime werken in de bijstand de opstap is voor duurzame uitstroom naar een betaalde baan.

Van samenwerken komen de mooiste zaken. Niemand kan het echt alleen. Gaat het niet om het bundelen van kennis, dan gaat het wel om het verkrijgen van draagvlak. Maar hoe werk je het beste samen in de anderhalvemetersamenleving? Hoe draag je zelf bij, en hoe motiveer je anderen? Wat zijn de mogelijkeden om in een virtuele of hybride sessie het energieniveau hoog te houden? U begrijpt, dat is niet alleen een kwestie van de juiste tools en technologie. Onze (ervarings-)deskundigen brengen ideeën, maar halen ze, natuurlijk digitaal, ook graag bij u op.

De wereld is in transitie. Zonder alle zorgen en schade te vergeten, biedt de huidige coronacrisis ook kansen voor verandering. Digitalisering raakt in een stroomversnelling en de kunst is nu het maximaal te laten bijdragen aan economisch herstel, groei en maatschappelijke ontwikkeling én aan het aanpakken van maatschappelijke uitdagingen.

Fysieke infrastructuur als (spoor)wegen, bruggen en sluizen is van wezenlijk belang voor het maatschappelijk functioneren. Deze infrastructuur moet goed werken en moet onderhouden worden.

Vanaf half augustus kan iedereen de corona-app (CoronaMelder) downloaden. Het streven is dat met ingang van 1 september gebruikers van de app een melding krijgen als iemands contact het coronavirus draagt. Tot die tijd werkt dat alleen in enkele regio’s van de GGD in het oosten van het land.

Datagedreven toepassingen, zoals AI, vergroten de betrokkenheid van burgers, helpen de overheid ethisch te handelen en versterken draagvlak voor het handelen van de overheid. Dat is althans de belofte.

Durf te ondernemen in participatie. ICT biedt de mogelijkheden en krapte. Cijfers zijn beschikbaar, ook voor en vooral ICT is de krapte bekend.

De directie Belastingen van de gemeente Amsterdam is een aantal jaar geleden gestart met de implementatie van datagedreven werken. Daarbij is een beroep gedaan op data science en kunstmatige intelligentie (AI).

Juist IT en data kunnen helpen bij het maken van duurzame keuzes. Het biedt ondersteuning om slimmere keuzes te maken op het gebied van bijvoorbeeld huisvesting, vervoer en energiegebruik. Deze sprekers gaan u meenemen op een ontdekkingstocht. Over hoe zij zelf IT hebben ingezet om duurzame keuzes te maken, maar ook hoe dit u kan helpen om hetzelfde te doen!